EN İYİ ZEYTİN NEREDE YETİŞİYOR?

Dünyanın en önemli zeytin üretim merkezlerinden biri olan Türkiye; ağaç varlığı açısından 4., zeytinlik alanı açısından 6. sırada. Dünya zeytin üretiminin yüzde 9’u, zeytinyağı üretiminin ise yüzde 8’i Türkiye’de üretiliyor. Türkiye’nin en iyi zeytin ve en iyi zeytinyağı üretilen bölgeleri olarak Ege ve Marmara kıyıları sayılırken, en iyi zeytinyağlı yemekler yemek isteyenler de bu bölgeleri tercih ediyor.

En iyi zeytin ve en iyi zeytinyağı üretimi konusunda iddialı olan Türkiye’de, özellikle son yıllarda bu konuda önemli çalışmalar yürütülüyor. Ege, Akdeniz ve Marmara bölgeleri başta olmak üzere Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve az da olsa Karadeniz Bölgesi'nde binlerce hektar yeni zeytinlik oluşturuldu. En iyi zeytin ve en iyi zeytinyağı üretimi için önemli yatırımlar da yapılıyor.

EN İYİ ZEYTİN VE EN İYİ ZEYTİNYAĞI ÜRETİLEN YERLER

Türkiye'deki illerin büyük bölümünde üretimi yapılan zeytin, en çok yüzde 53 ile Ege Bölgesinde yetiştiriliyor. Bu bölgeyi yüzde 23 ile Akdeniz, yüzde 18 ile Marmara, yüzde 6 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi izliyor. En iyi zeytin üretiminin Ege’de, en iyi zeytinyağı üretiminin ise Marmara Bölgesinde olduğu belirtiliyor.

ZEYTİNİN ANAVATANI: EGE BÖLGESİ

Antik dönemden beri dünyanın en önemli yerleşim yerlerinden biri olan Ege Bölgesinde tarih boyunca zeytin ve zeytinyağı tüketildiği biliniyor. Zeytinin anavatanı olarak bilinen Türkiye ve Yunanistan’ın Ege kıyılarında, en iyi zeytin ve en iyi zeytinyağı üretiminin yanı sıra en güzel zeytinyağlı yemekler yapılmaya devam ediliyor. Türkiye’de en iyi zeytin ve en iyi zeytinyağı üretimi bölgeleri olarak Ayvalık, Edremit ve Akhisar ilçeleri sayılıyor.

AKDENİZ’İN KUTSAL ZEYTİN BAHÇELERİ

Kutsal kitaplarda adı anılan nadir meyvelerden biri olan zeytin, tüm  dinlerin merkezi olarak kabul edilen Kudüs bölgesinde tarih boyunca yetiştirildi. Ayrıca Suriye ve Türkiye’nin Akdeniz kıyıları da en iyi zeytin ve en iyi zeytinyağı üretilen bölgeler arasında sayılıyor. Akdeniz kıyısı boyunca en iyi zeytinyağlı yemekler bulmak da mümkün.

ZEYTİN NEREDE YETİŞİR?

Zeytin aslında Akdeniz’in kıyıları boyunca yetiştirilen bir bitki. Sıcak ve deniz etkisi Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlerde zeytin ağacının yetişmesini sağlayan en önemli faktörlerden biri. Özellikle Akdeniz’in kuzeyinde bulunan ülkelerde en iyi zeytin ve en iyi zeytinyağı üretimi yapılıyor.

Tarihi kayıtlarda sıkça rastlanan zeytin ağacının meyvesi, bugün daha çok bir besin kaynağı olarak bilinse de yüzyıllarca aynı zamanda bir enerji kaynağı olarak kullanıldı. Zeytinyağının yanmasıyla ışık veren kandiller, özellikle Ortadoğu ve Akdeniz coğrafyasında yaşayan insanlar tarafından tarih boyunca kullanıldı.

MEZOPOTAMYA VE ZEYTİN

İnsanlığın en önemli medeniyetlerinin doğduğu bölge olarak bilinen Mezopotamya, Fırat ve Dicle Nehirlerinin arasında kalan coğrafyaya verilen isim. Sümerler, Babiller gibi medeniyetin kurucusu ülkelerde de zeytin ve zeytinyağı tüketildiği biliniyor. Bu bölgede bulunan Gaziantep, Şanlıurfa, Mardin, Halep, Musul ve diğer önemli yerleşim yerlerinde zeytin ve zeytinyağı üretimi yoğun bir şekilde yapılıyor. Kimi uzmanlar yoğun aromasıyla en iyi zeytin ve en iyi zeytinyağının bu bölgede üretildiği görüşünde.

KAZ DAĞLARININ ETEKLERİ ZEYTİN BAHÇELERİ

Türkiye’de en iyi zeytin ve en iyi zeytinyağı üretiminin yapıldığı bölgelerden biri de Marmara Bölgesi. Özellikle Bursa, Balıkesir ve Çanakkale’nin bazı ilçeleri bu konuda çok iddialı. Edremit ve Ayvalık’ın önemli bir bölümü zeytin bahçelerinden oluşuyor. Birçok zeytin türünün yetiştiği bu bölgede en iyi zeytinyağı yemekleri bulmak da mümkün.

KARADENİZ’DE ZEYTİN YETİŞİR Mİ?

Fındığı ve çayıyla bilinen Karadeniz’de, son yıllarda turunçgiller ve zeytin gibi ürünler de yetiştirilmeye başlandı. Trabzon, Ordu ve Giresun gibi illerdeki nemli iklimin zeytin ağaçlarının büyümesi için uygun olduğu belirtiliyor. Ancak yazın yeterli sıcak havanın bulunmamasının zeytindeki aromayı olumsuz etki ettiği ifade ediliyor. En iyi zeytin ve en iyi zeytinyağını üretemeseler bazı Karadenizliler bahçelerinde tüketim amaçlı zeytin yetiştiriyor.

ZEYTİN HANGİ TOPRAKTA YETİŞİR?

Zeytin ağacının yetişmesi için öncelikle bulunduğu bölgedeki yıllık güneşli gün sayısının fazla olması gerekiyor. Bu nedenle soğuk bölgelerde yetiştirildiği de güney yamaçlar tercih edilir. Her ne kadar ‘fakir toprakların zengin ağacı’ şeklinde bir nitelemeye tabi tutulsa da uzmanlar en iyi zeytin ve en iyi zeytinyağını elde etmek için toprak yapısının killi ve tınlı bir bünyeye sahip olması gerektiğini ayrıca hafif kireçli ve çakıllı toprağın da verimi artırdığını ifade ediyor.

EN LEZZETLİ ZEYTİN HANGİSİ?

Türkiye’de birbirinden lezzetli ve besleyici birçok zeytin türü yetiştiriliyor. Ancak en lezzetli zeytin ve en lezzetli zeytinyağının hangisi olduğu tartışmalı bir konu.

1- GEMLİK ZEYTİNİ

Marmara bölgesi genelinde ünlü olan Gemlik zeytini, Akdeniz kıyı boyunca da yetiştirilen bir tür. Hem ince kabuğu ve etli olması hem de kendine has lezzetiyle kahvaltılarda en çok tercih edilen zeytinlerden biri.

2- DOMAT ZEYTİNİ

Manisa, İzmir ve Aydın bölgesinin ünlü çeşidi olan domat zeytini, sofralarda sade tüketiminin yanı sıra biber ve portakal gibi dolgularla da harika bir kahvaltılık zeytin olarak biliniyor.

3- AYVALIK (YAĞLIK) ZEYTİNYAĞI

Bazı zeytin türleri sofralık olarak daha çok tercih edilirken bazıları da yağlık olarak tüketiliyor. Yağlık olarak kullanılan zeytinlerden biri olan Ayvalık zeytini, daha çok Marmara ve Ege kıyılarında yetiştiriliyor. Bu zeytin yoğun yağ oranı ve aromasıyla soğuk ve sıcak yemeklere büyük lezzet katıyor.

4- MEMECİK ZEYTİNİ

Daha çok İzmir, Manisa, Muğla ve Denizli civarında yetişen bu zeytin türü hem yağlık hem de sofralık yeşil zeytin olarak tüketiliyor. Ayvalık zeytininden sonra Ege bölgesinde en çok üretilen zeytin olarak biliniyor.

5- ÇAKIR ZEYTİNİ

İzmir çevresinde yetiştirilen bu tür daha çok yağlık olarak tercih ediliyor. Ancak sofralık yeşil zeytin olarak da tüketimi de mümkün.

6- EĞRİBURUN ZEYTİNİ

Daha çok Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yetiştirilen bu zeytin türü hem yeşil hem de siyah olarak sofralarda tüketimi tercih edilen bir zeytin türü.

7- ÇİLLİ ZEYTİN

Daha çok Manisa ve İzmir’de yetişen bu zeytin türü, hem etli ve küçük çekirdekli özelliğiyle hem de lezzetiyle büyük rağbet görüyor.

8- KİRAZ ZEYTİNİ

Manisa’ya has olan bu zeytin, kiraza benzemesi nedeniyle bu şekilde adlandırılıyor. Daha çok sofralık siyah ve yeşil olarak tüketiliyor.

9- KAN ÇELEBİ ZEYTİNİ

Pembemsi görüntüsüyle harika bir rengi ve kendine özgü lezzetiyle bilinen bu tür, ağırlıklı olarak çizme zeytin ve sofralık yeşil zeytin olarak tüketiliyor.

10- KİLİS ZEYTİNİ

Kilis başta olmak üzere Güneydoğu’da yetişen bu türün hasadı bir hayli zahmetli. İçindeki yağ oranının yüksek olması nedeniyle daha çok yağlık olarak kullanılıyor.

11- ÇEKİŞTE ZEYTİNİ

İzmir ve Aydın bölgesine has bir tür olan çekişte zeytini, özellikle kırma yeşil zeytin olarak tüketiliyor.

12- SARI ULAK ZEYTİNİ

Akdeniz bölgesinde, özellikle Adana ve Mersin yöresinde yetişen bu zeytin türü, yeşil ve siyah olarak kahvaltılarda tüketiliyor.